Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (ΔΜΤΣ)
Εισαγωγή
Στη καθημερινή μας ζωή, ο καθένας από μας μπορεί να έχει μια εμπειρία που είναι δυσβάσταχτη, τρομακτική και πέρα από τον έλεγχό μας. Μπορεί να βρεθούμε σε τροχαίο ατύχημα, να γίνουμε θύμα επίθεσης ή να είμαστε μάρτυρες σε κάποιο ατύχημα. Αυτές οι εμπειρίες είναι πιο πιθανό να συμβούν σε αστυνομικούς, πυροσβέστες, πληρώματα ασθενοφόρων – οι οποίοι συχνά έρχονται αντιμέτωποι με φρικιαστικές σκηνές. Επίσης, οι στρατιωτικοί μπορεί να πυροβοληθούν ή να τραυματιστούν από εκρήξεις ή να δουν φίλους να σκοτώνονται ή να τραυματίζονται.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, με το χρόνο, ξεπερνούν τέτοιες εμπειρίες χωρίς να χρειαστούν βοήθεια. Ωστόσο, για κάποιους, οι τραυματικές εμπειρίες πυροδοτούν μια αντίδραση που μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες ή και χρόνια. Αυτό αποκαλείται Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD).
Σύνθετη ΔΜΤΣ
Άνθρωποι που έχουν βιώσει επανειλημμένα:
μπορεί να έχουν παρόμοιες αντιδράσεις. Αυτό αποκαλείται «Σύνθετη ΔΜΤΣ» και περιγράφεται παρακάτω στο άρθρο.
Πως ξεκινάει η ΔΜΤΣ;
Η ΔΜΤΣ μπορεί να ξεκινήσει μετά από ένα τραυματικό συμβάν, δηλαδή ο,τιδήποτε εκλαμβάνεται ότι μας θέτει σε κίνδυνο, απειλεί τη ζωή ή η θέα άλλων ανθρώπων που τραυματίζονται ή πεθαίνουν. Χαρακτηριστικά τέτοια συμβάντα μπορεί να είναι:
Η ΔΜΤΣ μπορεί να πυροδοτηθεί ακόμη και στο άκουσμα ενός απρόσμενου τραυματισμού ή βίαιου θανάτου ενός μέλους της οικογένειας ή στενού φίλου.
Πότε ξεκινάει η ΔΜΤΣ;
Τα συμπτώματα της ΔΜΤΣ μπορεί να εμφανιστούν αμέσως ή με καθυστέρηση εβδομάδων ή μηνών, αλλά συνήθως μέσα σε ένα διάστημα 6 μηνών από το τραυματικό συμβάν.
Με τι μοιάζει η ΔΜΤΣ;
Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται συντετριμμένοι από οδύνη, καταθλιπτικοί, αγχώδεις, με αισθήματα ενοχής και θυμού μετά από μια τραυματική εμπειρία. Σε συνδυασμό με αυτές τις αναμενόμενες συναισθηματικές αντιδράσεις, υπάρχουν τρία κύρια είδη συμπτωμάτων:
1.Αναδρομές στο παρελθόν & Εφιάλτες
Βρίσκει κανείς τον εαυτό του να ζει το συμβάν ξανά και ξανά. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε ως αναδρομή στο παρελθόν κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε ως εφιάλτες κατά τη διάρκεια του ύπνου. Αυτά μπορεί να είναι τόσο ρεαλιστικά, ώστε αισθάνεται κανείς ότι ξαναζεί την εμπειρία από την αρχή. Βλέπει τη σκηνή μέσα στο μυαλό του, αλλά παράλληλα μπορεί να νοιώθει τα συναισθήματα και τις σωματικές αντιδράσεις που είχε όταν συνέβη – φόβο, εφίδρωση, οσμές, ήχους, πόνο.
Αυτές οι αναδρομές στο παρελθόν μπορεί να πυροδοτηθούν από συνηθισμένα πράγματα. Για παράδειγμα, αν κάποιος είχε ένα τροχαίο υπό βροχή, μια βροχερή μέρα μπορεί να πυροδοτήσει τέτοια αντίδραση.
2. Αποφυγή & «μούδιασμα»
Η αναβίωση της εμπειρίας μπορεί να προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση, οπότε κανείς, αναζητά τρόπους να αποσπάσει τη προσοχή του. Κρατά το μυαλό του απασχολημένο απορροφούμενος από ένα χόμπι, σκληρή εργασία, λύνοντας σταυρόλεξα ή φτιάχνοντας παζλ. Αποφεύγει μέρη και ανθρώπους που του θυμίζουν το τραυματικό γεγονός, και προσπαθεί να μη το συζητάει.
Μπορεί να διαχειριστεί κανείς τον συναισθηματικό πόνο προσπαθώντας να μη νοιώθουν τίποτα απολύτως – καταλήγοντας συναισθηματικά «μουδιασμένος». Επικοινωνεί λιγότερο με άλλους ανθρώπους, δημιουργώντας δυσκολίες στη συμβίωση ή τη συνεργασία.
3.Κατάσταση επιφυλακής
Αισθάνεται κανείς ότι βρίσκεται σε διαρκή επιφυλακή, αναζητώντας αιτίες κινδύνου. Δεν μπορεί να ηρεμήσει. Αυτό αποκαλείται «Yπερεγρήγορση». Νοιώθει άγχος, και έχει δυσκολία να αποκοιμηθεί. Δίνει κανείς την εικόνα ενός ανθρώπου νευρικού και ευερέθιστου.
Άλλα συμπτώματα